Schreibung:
Original (1777) 〉〉 - Original (1825)
Voß über sein Plattdeutsch 〉〉
Johann Heinrich Voß
De Winterawend
Strakt sik de Kater den Bard, so bedüdet et Frömdʼ: is en Spräkword.
Nu to! Keerl un keen Ende! wat släpst du voer Tügs up dem Puckel?
Büst du, mit Gunsten, de Draak? un kumst doch nich doer den Schorsteen?
Krischan.
Wäder, da keemʼ unnode de Satrian! As in der Hölle,
Fluckert im Aawen dat Für! da künn ok en Osse bi braden!
Wo grotmächtig de Keerl as en Vagd fuhlenst in dem Lehnstohl!
Un wo de Backen em bleustern, so rood as de Maan, wenn he upgeit!
Du hest Melk un Gemack; man ik Wehdage bi Waddik!
Bauz! hier bringʼ ik di Huusarbeid, du frostige Peter,
Schüppen un Läpel un Slewʼ in warmer Dönse to klütern:
Maser un schier Haböiken un Spillboom. Awer den Krüzdoorn
Schrapst und beezest du mi toʼm Sünndagsstock, de voer smucken
Lüden sik wiesen kann, um de Krückʼ hübsch nürige Snörkels:
Voer en Mauschelgesicht, un achter en schuppige Fischswans.
Peter.
Negstens dankt ut dem Knuuste mit aapenem Muule de Langbard.
Sett di dahl; du kumst mi to Paß. Indrusen gedieht nich.
Lat uns en bitjen trallaren; et is jo morgen doch Sünndag.
Krischan.
Dwr! ik bün so däger verklaamt! Ik meide dar Isreed,
Huus un Schüne to decken, un snedʼ in den Knicken dat Nuttholt.
Buten is daakig de Lucht; et früst, dat et wied in den See knackt;
Witt sünd Bömʼ un Gestrükʼ, as im Blöitenmaande, van Ruhriep;
As man stappt, so bungt et, un gnistert de Snee; un de Ostwind
Küselt un fägt, dat ik oewer de Straat mit fluddernden Schöten
Sägelde. Lat mi tovoer updaun; sunst flütt de Gesang nich.
Peter.
Oewerhaste di nich! Wenn dat häwige, Fresen gedämpt is,
Singʼ uns dat puzige Leed, wo bedröwt Maz Pump un sien Anhang
Achter den Müren verkehrt, un in ewigem Murren un Jachtern
Sik um dat Läwen bedrügt. Jk hördʼ en Voegelken pipen,
Dat et de Deerens so kettelt un hoegt, wenn des Awends am Spinnrad
Diene Süster et singt. Du kreegst et verlädenen Maandag,
As du de Kaar Wallnoetʼ un Wiehnachtsappel na Lübeck
Fohrst; un et kostede di dree Sößlinge. Het di de Blixkeerl
Man nich wedder beschuppt! Denn, Krischan, nim et nich oewel:
Dien ohld Schillingsdöhnken vam Lindworm dögt di nich so väl!
Wat so en malle Kumpan henfummelde, klingt nich un klappt nich!
Krischan.
Sprik nich so röklos, Broder! wat smuck is, weeten de Deerens
Bäter as wi; uns tämt et, mit Limp Inrede to wagen.
Peter.
Ok wol en Jümferken snackt mal miemerhaftigen Snicksnack,
Wenn se de Snater nich hölt, un to rap mit der Tunge wat doerschiert.
Lat mi den smuckesten Jumfergesang utsmücken dat Undeert;
Doch, ok der Süster to Spiet un Verdreet, schall blöden de Lindworm,
Of se im Singen ok söt mit dem Kühlken im Kinne mi anlacht.
Krischan.
Wanne! se ward di davoer mal tüchtigen! Awer umsunst is,
Segt man, de bittere Dod. Wat gifst du mi, koerische Peter,
Voer min puzige Leed? Dree Sößlinge weeren de Inkoop;
Un de Profit is vergünnt: een Minsch jo läwt van dem andern.
Peter.
Dissen masernen Kop nim, Wokerer, wenn du et voersingst:
Den ik voereerst mit Tumbach beslog; doch verdeent he van Sülwer
Deckel un Kädʼ, un en Röhr van Ebenholt un geriefelt.
Süh mal den Mohren darup, so gnäterswart as de Düwel,
Wo natürlig he steit mit der knoekernen langen Tabackspiep,
Ledeweek an de Tunne gelehnt, in höltener Andacht:
As en Student, de noch grön mit bäwerndem Kinn na der Kanzel
Wankt, knickbeenig un huddel; dat sülfst de Köster benaut ward,
Un in den Stöhlen entlang weekmödige Jümferken dahlseen.
Süh de striepige Scherpʼ um dat Wams, un bawen den Kruskopp;
Süh ok dat Wittʼ in dem Ogʼ, un de Lippen, so rod un so pluzig!
Gar den Tabacksdamp, süh doch, beteekendʼ ik! Broder, wat segst du?
Kiek du man glau! Ik gisse, dat noog dree Sößlinge wokern!
Krischan.
Top! Doch ml bubbern de Wördʼ, as of en Adebar klappert.
Rake de Koelen tohoop, un böte dat Für mit dem Püster;
Oder ik kantere di mit gebrakener Stimme dat Leed voer,
As wenn, mödʼ hojanend, de Karkenkleppersche Hibbel
Swaltert un jault, vam Düwel, de frit, un van schillernden Engeln.
Peter.
Krischan, achter di steit Fürtangʼ un Schüffel un Spönkorf.
Püstere nich; gliek suset in glöinige Koelen de Haling.
Kater, wat boert he den Swans, un snurrt, un fiechelt so leidig?
Luur up de flegenden Heemken, un spring na dem Schatten des Lochems,
Wenn di dat Musen verdrütt. Oha! wo fuhl he sik utreckt!
Markt an dem Brathem de Snutʼ, of ik noog inkachelde, Krischan?
Ruspere, wriev di de Händʼ, un singʼ ut modigem Snawel!
Krischan.
Mien lübeckische Fründ, as he voersung, späldʼ up der Orgel;
Dat still stunden, un nipp tohöreden, staatsche Mamsellken.
Peter.
Sing du; ik groele dato, un im Schorsteen orgelt de Ostwind.
Krischan.
Wat isʼt doch voer en quadlig Ding
In Wall un Muur to läwen.
Drum hebbʼ ik mi ok fix un fiink
Wol up dat Land begäwen,
As Landmann läwʼ ik gans gewiß
Vergnögter, as de Kaiser is.
In Städern is nich Rist noch Rou,
Denn dar rumort de Velten:
Et spält dar alles Blindekou,
Un noch dato up Stelten.
Ja wat man hört, man süht, man deit,
Is Mismod un Verdreetligkeit.
De Manns dar sünd so karg un knapp,
Sünd ohle Pütjenkiekers;
De Sloetels gar toʼm Ätelschapp
Versluden se, de Sliekers.
Un gegen Kind, Gesindʼ un Fru,
Da geit et jümmer ba! un bu!
Der Wiewer Ard is: lat upstahn,
Un denn dat Geld verkladdern,
Denn gliek na Disch ut nawern gahn,
To lumbern un to sladdern.
Se straken ehr leew Mänken blot,
Un griepen sachtjen na dem Hod.
Da wipsen se un schrapen ut;
De gladden Junggesellen,
Un weeten bi der Dammelbrud
Sik so verleewt to stellen:
Se smären ehr up Fransch dat Muul;
Un snappt se to, so satterʼn Uhl.
De Jumfern gahn so stramm un stief,
Un süsten denn un hiemen;
Se snören fik dat lütje Lief,
Dat se voer Angst beswiemen.
Woto doch deent de Oewermod?
Denn kort un dick let ok recht god.
Voerwahr, Maz Pump mit siener Tucht
Schall mi nich länger drillen!
Ne, buten in der frischen Lucht,
Da hört man nix van Grillen:
Na Arbeid makt de Slap gesund,
Man it un drinkt un jucht sik rund.
Un ward mi mal de Kop to heet,
So kann ikt Greten klagen,
De ehren Hans to hoegen weet,
Un is nich so vertagen;
Denn wenn ik smacke, buckt se bi,
Un lacht so leef, un trutelt mi.
Peter.
Nu dat nömʼ ik en Leed! De deftige Wiesʼ is alleen mehr
As dree Sößlinge wehrt; un de Jümferken koerden nich oewel.
Man ut dem deftigen Kop kunn ok wol smöken de König!
Süh, wo he gniest! Dree Dahler betaalt een Broder dem andern!
Krischan.
Broder, du prunkst jo verwägen in diener nieen Spendeerbüxʼ;
Un ik stah so verbaast, un latʼ unnode mi lumpen.
Heel to swied! Kuum darf ik den Staat mi tämen am Festdag!
Töf, wi spräken uns wieder! Spendeer mi nu englischen Petum,
Wennt di beleewt, dat ik stracks an dem deftigen Kop mi vernije.
Ok dat gläserne Kroos mit dem tinnernen Lid un dem Schaustück
Schenk vull Beer, dat broesig, un klar as Oeljʼ, ut der Buddel
Schümt, un kribbelnd de Knaaken erwarmt. Drög roken de Heiden.
aus: Sämtliche Gedichte, Band 2, Universitäts-Buchhandlung, 1825. S. 59 ff. online